Woensel-West: een wijk die in de loop der tijd flink veranderd is. Jaren geleden werd het geteisterd door straatprostitutie en criminaliteit, maar nu - met de herontwikkeling van met name de Edisonstraat - is het een hippe en levendige wijk geworden. Dat niet alleen. De buurt staat vol prachtige huizen met een bijzondere architectuur. Een groep bewoners maakt zich hard om de uitstraling van de woningen zoveel mogelijk te behouden. “We willen niet belerend zijn, maar juist inspireren.”
Door Marjolein van Hoof
Een tip voor alle Eindhovenaren: wandel eens op je gemakje door Woensel-West en sla dan vooral het Franklin-gedeelte niet over. Dat zijn de huizenblokken rond de Wattstraat, Juliusstraat, Minckelersstraat, Musschenbroekstraat en de Boschdijk. De woningen zijn gebouwd in de jaren dertig van de vorige eeuw voor Philips-medewerkers. Architect was Jacobus (Co) Franswa. Hij ontwierp de woningen in de stijl van de Amsterdamse School en maakte naam met onder meer de voor hem zo karakteristieke torentjes. Deze zie je bijvoorbeeld nog op het dak van het voormalige kruidenierspand op de hoek Boschdijk met de Wenckenbachstraat.
“Maar alle huizen in de Franklin zijn doorspekt van prachtige details die zo typisch zijn voor die stroming”, glundert Otto Louwers (52). We zitten in zijn sfeervolle woonkamer aan de Boschdijk. De Eindhovenaar kreeg 28 jaar geleden de kans om deze woning te kopen en hij heeft er samen met zijn partner Gerald een prachtige stek van gemaakt mét behoud van de originele elementen. Zo heeft de woning een Berlage-voordeur, glas-in-loodramen, en suite deuren en plafondornamenten.
Heerlijk wonen
“We wonen hier fantastisch. Je zit binnen een mum van tijd op de snelweg en je bent zo in de stad. Het is ook een hele leuke wijk. De bewoners kennen elkaar en eens per jaar hebben we een buurtborrel. De meeste mensen blijven hier heel lang wonen.”
Achterbuurman Machiel Kneppers (68), al ruim 35 jaar woonachtig aan de Musschenbroekstraat, beaamt dat: “Het is heerlijk hier, ik wil er nooit meer weg. De huizen barsten van de sfeer. De manier waarop het licht binnenvalt: het ziet er geen dag hetzelfde uit”.
Samen met Anke Le Guével, Anouk Geelen, Ward Overeem, Robin Soetens en Albertien Schoots vormen de twee mannen een speciale werkgroep binnen hun wijk. Het doel: de bewoners bewust maken van de bijzondere architectuur van de huizen in de hoop dat ze dit zoveel mogelijk intact houden.
Verduurzaming
Machiel: “Steeds meer mensen verduurzamen hun huis en dat is hartstikke goed natuurlijk. We hopen alleen dat ze daarbij zoveel mogelijk de jaren 30 stijl in ere houden”.
Otto knikt: “De laatste jaren, als ik de hond uitlaat, zie ik de wijk steeds meer veranderen. Berlage-deuren die verdwijnen of houten kozijnen die vervangen worden door kunststof. Dan denk ik: waarom? Dat is zo jammer. Mensen doen dat niet altijd bewust, soms weten ze gewoon niet wat de mogelijkheden zijn”.
En om daar verandering in te brengen, heeft de werkgroep een speciale website in het leven geroepen. “Hierop vind je meer informatie over de historie van de wijk, maar ook veel tips hoe je met behoud van karakter kunt restaureren en renoveren. Met suggesties voor vaklieden die je daarbij kunnen helpen”, vertelt Machiel.
Beschermd stadsgezicht
De initiatiefnemers hebben zich laten inspireren door bewoners van Het Witte Dorp, eveneens een Eindhovense wijk met een bijzondere architectuur. “Zij hebben eerder al een vergelijkbare site in het leven geroepen”, vertelt Otto.
“Het grote verschil is dat Het Witte Dorp een beschermd stadsgezicht is. Als je daar besluit om je kozijnen anders te schilderen, dan heb je gedoe”, vult Machiel aan. “Voor onze wijk is nog niets geregeld om de cultuurhistorische waarden te behouden. Daarover zijn we momenteel in gesprek met de gemeente.”
Otto: “Wist je dat de architect Co Franswa heel veel woningen in Amsterdam heeft ontworpen die nu allemaal beschermd zijn? Daar mag je niets aan veranderen en hier in Eindhoven mag alles. Dat is best gek”.
Stuk wijzer
Voor de totstandkoming van een nieuwe website, hebben de initiatiefnemers gesproken met bewoners van Het Witte Dorp en de Henri van Abbestichting, de Erfgoedwaakhond van Eindhoven. “Bovendien zijn we samen met de beleidsadviseur Erfgoed door de wijk gelopen. Daar zijn we stuk wijzer van geworden.”
Nu hopen ze dat ook de rest van de buurtbewoners een stukje wijzer worden. “Neem deze kozijnen: die zijn 90 jaar oud en die kunnen zeker nog 90 jaar mee. Je kunt er zelfs dubbel glas in laten zetten, maar omdat mensen verkeerd advies krijgen, kiezen sommigen voor vervanging. Doodzonde. Hetzelfde geldt bij houtrot. Ook dan is de neiging groot om een ander kozijn te kiezen, maar je kunt ook het rotte deel eruit frezen en er een nieuw stuk hout in laten zetten.”
De mannen merken dat vooral verhuurders van woningen eerder geneigd zijn om te kiezen voor vervanging in plaats van restauratie. Otto: “Dat is zo jammer. Gelukkig zijn er ook andere verhalen. Zo hebben laatst de bewoners hierachter al het kunststof weer vervangen door hout in de jaren 30 stijl. Fantastisch!”
Machiel: “Begrijp ons niet verkeerd: met de website willen we allesbehalve belerend zijn. We zeggen niet: je móet het zo doen. Het is een inspiratiebron, in de hoop dat mensen op een andere manier gaan kijken naar de wijk en de mogelijkheden”.
Nieuwsgierig, ook naar de historie van Woensel-West en de typische architectonische kernmerken? Neem dan eens een kijkje op: