Van straatcultuur tot museum. In het Van Abbemuseum is vanaf vrijdag 21 juni de tentoonstelling ‘Eindhoven: a HipHop story’ te zien.
Door Rob Weekers
Wie een bezoekje brengt aan de expositie kan zich onderdompelen in wat in de loop van de geschiedenis is uitgegroeid van een straatcultuur tot een kunstvorm. Daarbij wordt de focus nadrukkelijk op Eindhoven gelegd. De tentoonstelling laat bezoekers ervaren hoe de hiphopscene onderdeel werd van het DNA van Eindhoven, en de stad zelfs internationaal op de kaart zette.
Hoog op het lijstje
Waarom een tentoonstelling in het Van Abbemuseum? “Waarom níet, het wordt er juist hoog tijd voor”, zegt Vivian Vasilda, een van de drijvende krachten achter de expositie. “Ik denk dat het supervet wordt!” Vasilda wierp namens het museum de hengel uit naar de hiphopgemeenschap in Eindhoven toen er tijd en ruimte vrijkwam om een expositie in te richten. “Verschillende personen gaven aan dat zij graag een tentoonstelling wilden. Aan ons om te kijken hoe we samen met hen die behoefte het best konden invullen. Hiphop stond hoog op het lijstje”, zegt Vivian. “Zeker omdat het in Eindhoven een rijke geschiedenis kent.”
Gastcuratoren
Vier gastcuratoren hebben de expositie vormgegeven. Virgil ‘Skychief’ Dey (dj en breaker, onder andere bij wereldberoemde danscrew The Ruggeds), Stephan Cornelio Velema (breaker en filmmaker), Grndmxr CazOne (graffitiartiest, breaker en dj) en MC Melodee (rapper, entrepreneur en performer). “Ze hebben van ons alle vrijheid gekregen om er iets moois van te maken”, zegt Vivian.
Sinds de geboorte van hiphop heeft de cultuur een plek in Eindhoven, waar begin jaren tachtig een ondergrondse beweging ontstond. Eindhoven bleek de ideale broedplaats voor de do it yourself-mentaliteit en het innovatieve karakter van deze community. Dat de Lichtstad vruchtbare grond blijkt te zijn voor hiphop kent meerdere verklaringen. “De industrie speelt een belangrijke rol, maar ook het innovatieve karakter van de stad draagt er aan bij”, zegt Vivian. “Met de tentoonstelling vertellen we een verhaal, niet hét verhaal. Wat ontbreekt er nog? Dat willen we ook graag weten.”
Labyrint
Bezoekers van ’Eindhoven: a HipHop story’ stappen een labyrint binnen. Die opzet symboliseert de wereld van de subcultuur: er is niet één gebaand pad dat de makers in deze scene afleggen, vaker is het een complexe route die ze zelf hebben gecreëerd. Een centrale ontmoetingsplek in het hart van de tentoonstelling symboliseert de vier elementen van hiphop: dj’en, mc’en, breaking en graffiti.
Uitgangspunt is om de verscheidenheid van de hiphopcultuur in Eindhoven zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen, zo is de gedachte. Juist door wie een kijkje gaat nemen te verleiden om onderdeel te zijn van een creatief proces. Een audiokunstwerk neemt bezoekers mee op een zoektocht door het onbekende en laat ze verdwalen in de krochten van het brein van een rapper.
Samplism
Ook kan er een sprong in de tijd worden gemaakt door virtueel aanwezig te zijn bij Samplism, een soort van illegaal feest dat begin jaren negentig op meerdere plekken in de stad werd gehouden, onder andere onder een brug bij het Beatrixkanaal. Voor de gelegenheid heeft Stephan Cornelio Velema een aantal bezoekers van dat feestje nog eens bij elkaar weten te brengen als onderdeel van een nieuw visueel project. “Met een VR-bril kan iedereen die dat wil dat feestje meemaken, hoe mooi is dat!” Hiphop heeft de kracht om het individu te overstijgen en mensen samen te brengen, vindt Velema. Dat kan volgens hem op straat, maar ook prima in een museum.
’Eindhoven: a HipHop Story’ toont de invloed van deze subcultuur op de identiteit van de stad, verteld vanuit de community en het publiek zelf. Volgens Dey zijn er drie belangrijke pijlers die verbonden zijn aan hiphop en de beleving daarvan. Als belangrijkste noemt hij respect als basis van de beweging. “Daarnaast zijn zelfexpressie en vernieuwing nauw met elkaar verweven, iets dat vaak voortkomt uit de ervaring van onderdrukking.”
De expositie in het Van Abbemuseum is te zien tot en met 8 december.