Stressgerelateerde ziektes zoals depressie, burnout en eenzaamheid behoren tot de top 3 van Europese welvaartsziekten. In deze context is broodnodige ontspanning in de vorm van een vakantie verschoven van een luxeproduct naar een basisbehoefte. Toch kan de drang naar een perfecte vakantie, in combinatie met het enorme aanbod, zorgen voor keuzestress en leidt dit vaak tot vakanties die tot in de puntjes gepland en georganiseerd zijn.
Onderzoekers Marcel Bastiaansen en Ondrej Mitas van Breda University of Applied Sciences (BUas) hebben dit probleem onderzocht en kwamen tot een verrassende conclusie. "Om een optimale vakantiebeleving te hebben, is het juist essentieel dat je openstaat voor het onverwachte en ongeplande," zeggen ze. "Juist die beleving zorgt voor een optimaal vakantiegevoel en werkt stressverlagend."
Niet-geplande belevingen
In het Experience Lab van BUas hebben de onderzoekers de beleving van vrije tijd en vakanties onderzocht door emoties in het lichaam en de hersenen direct te meten met behulp van psychofysiologische en neurowetenschappelijke technieken. Ook maakten ze gebruik van enquêtes en interviews. Uit verschillende onderzoeksprojecten bleek dat juist niet-geplande belevingen de meest positieve emoties en daarmee de meest memorabele ervaringen creëren.
"Gek genoeg neigen wij in de westerse maatschappij ernaar onze vakantie op dezelfde manier te organiseren als ons werk: nauwkeurig tot in de puntjes gepland en georganiseerd, uitgezocht en geprioriteerd," aldus de onderzoekers. "Daardoor lopen we het risico dat we niet meer openstaan voor spontane belevingen zoals echt contact met iemand maken op een bestemming of onverwacht een authentieke markt of kerkje verkennen dat op je pad komt. Dat is zonde, want we ontnemen onszelf daarmee een optimale beleving en de ontspanning waar we juist zo'n behoefte aan hebben."
Plan minder vooruit
Het advies van de onderzoekers, zo vlak voor de start van de zomervakantie, luidt dan ook: "Plan minder vooruit voor je vakantie. Maak alleen een globaal reisplan en laat ruimte voor het nieuwe en het onverwachte. Leer nieuwe mensen kennen. Dit zal aanzienlijk bijdragen aan het verbeteren van je welzijn!"