“Ik heb er zóveel zin. Een thuiswedstrijd in eigen stad!” Rapper Fresku uit Eindhoven maakt zaterdag 4 november zijn opwachting op het podium van festival So What’s Next in Muziekgebouw Eindhoven.
Door Rob Weekers
Fresku, Roy Michael Reymound, zit in de auto op weg van Frankrijk naar Eindhoven. In Frankrijk heeft hij enkele dagen meegedaan aan wat heet een ‘schrijverskamp’, samen met producers werken aan nieuw materiaal, ‘verse’ teksten. Druk en hectisch, zo vat hij het samen. “Of het ook iets heeft opgeleverd? Zou kunnen. Bezig blijven, creatief zijn, dat is het belangrijkste.” In de auto is er wat meer tijd om te spreken. Over zijn gloednieuwe ep Leren Leven. Het is het eerste hoofdstuk van een album dat volgend jaar het licht gaat zien. “Daar ga ik op het podium zeker wat van laten horen.” Van het Muziekgebouw mag hij gratis komen repeteren. “Dat zie je nergens, zo’n tof gebaar. Kan volgens mij alleen in Eindhoven, maakt de stad voor mij uniek.”
Niet eenvoudig
Een gig in Eindhoven. Voor Fresku is en blijft het speciaal. “Klinkt makkelijk, een thuiswedstrijd. Maar zo eenvoudig ligt het voor mij niet”, zegt de geboren Eindhovenaar. “Voor mijn eigen publiek moet ik me bewijzen, zo voelt het voor mij. Ik heb het idee dat het ‘thuispubliek’ juist strenger voor me is, maar dat kan ook tussen mijn oren zitten, hoor. Als je een soort van verlengstuk van het imago van de stad bent, dan zullen mensen denken: is-ie wel een échte?” Fresku moet er zelf om lachen. “Maar serieus, man. De ene keer voel ik die druk en ga ik juist beter spelen, een andere keer juist weer niet. Da’s best maf. Terwijl, als ik bijvoorbeeld in Amsterdam optreed, ben ik echt een brutaal kind, dan maakt het me niets uit. Dan speel ik de hele zaal plat.”
Prestatiedruk of niet, Fresku (37) beseft dat het leven van een rapper niet oneindig is. “Ik doe dit al 13 jaar, best lang voor een rapper. Stel je voor dat alles voor mij morgen stopt, dan hoop ik dat ik in Eindhoven word gezien als een belangrijk stukje geschiedenis van de stad, en dat ik het dan niet verpest heb, dat zou zonde zijn.”
Zover is het nog lang niet, hoewel Fresku wel een knik kende in zijn carrière. Met name de coronatijd heeft er flink ingehakt. Zeker ook omdat hij zich afkeerde van de verplichte coronatoegangsbewijzen. “Het voelde niet goed, alsof ik niet meer de vrijheid had om te kiezen wat ik wil, mee moest met wat werd voorgeschreven. Ik stond totaal niet achter het systeem.”
Vanuit het hart
Maatschappij kritisch. Dat is ook hiphop. Al ligt dat bij Fresku net even anders. Geen teksten over geld en status. Eerder krijgen emoties en een persoonlijk verhaal de hoofdrol. “Toen ik hiphop als jongetje leerde kennen, was het de taal van het volk. Een hoop machismo, gepoch over vrouwen en zo. Dat vond ik toen wel interessant. Maar ik was een van de eersten die sprak over emoties, die mezelf in mijn teksten ook kwetsbaar durfde op te stellen. Nu zie je dat meer, maar toch. Ik zie mezelf niet zozeer als rapper, maar als een verhalenverteller. In kwetsbaarheid zit een kracht. Vooral in deze tijd van polarisatie waarin iedereen een mening lijkt te móeten hebben. Het is veel belangrijker om je nek uit te steken. Ik spreek vanuit mijn hart, probeer ook de ander te begrijpen. Niemand in de wereld is alleen maar slecht.”
“Iedereen wil een safe space creëren, een veilige plek. Maar is het niet beter om te erkennen dat de wereld geen veilige plek ís, en dat je juist vanuit die gedachte een gesprek met een ander kan aangaan? Dan kom je erachter hoeveel verantwoordelijkheid je zélf moet nemen. Dat moment komt voor iedereen, tenminste dat hoop ik.”
Fresku is geëngageerd, maar dan wel op zijn eigen manier, wars van ‘hokjes-denken’. In die zin is hij een verbinder, al neemt hij geen blad voor de mond om stelling te nemen. Dat deed hij al tijdens de zwarte-pietendiscussie, waar hij het typetje Willy Keurig opvoert, een reactionaire conservatieve witte die dommige boude uitspraken doet. Een karikatuur, maar treffend neergezet. “Met een beetje humor kun je zoveel meer bereiken. Zeker in deze tijd waarin het lijkt alsof mensen steeds meer tegenover elkaar komen staan. Luisteren naar elkaar, dat is misschien wel belangrijker dan ooit.”
Hoe mijn leven eruit zou hebben gezien als ik de muziek niet had? “Da’s moeilijk. Ik kan er veel over zeggen en over gissen. Als ik geen succesvolle rapper was geweest, wat dan? Dan was ik waarschijnlijk toch de creatieve kant opgegaan. Theater, acteren, een boek schrijven, mogelijkheden genoeg. Toch bleef het voor mij lange tijd abstract, lag het ver in de toekomst. De baantjes die ik vroeger had, dat was niks. Het ging ook niet zo goed met me, zat op een dood spoor. Muziek was voor mij het beginpunt, vanaf daar ben ik vertrokken.”
Niet dat dat aanvankelijk heel makkelijk ging voor Fresku. “Ik kreeg veel adviezen van mensen om mijn leven om te gooien. Goede raad en tips genoeg van mensen die het beste met me voorhadden. Niet altijd heb ik er meteen iets mee gedaan, maar er zijn wel zaadjes gepland. Het heeft ook tijd nodig hè. Uiteindelijk moet je het zélf doen, dat wel.”
Uit zijn song Draai terug de tijd:
Niemand gaat je redden, jij moet zelf zorgen dat je leven levert.
Je moet pakken wat je wil, plan je leven, zelfcoördinatie.
Denkend aan die shit van vroeger en ik lach er om.
Want je moet je eigen dromen na chasen.
Maak een uitroepteken van je vraagtekens.
Als zoon van een Antilliaanse vader en een Nederlandse moeder, deels opgegroeid op Curaçao, voelde Fresku zich overal en tegelijkertijd nergens thuis. Inmiddels, Fresku is vader van drie kinderen, speelt dat voor hem nauwelijks een rol meer. “Heeft ook te maken met leeftijd natuurlijk. Ik begrijp de twintigers van nu dan ook goed. Het valt niet mee om aan alle verwachtingen te voldoen, om goed te scoren op social media, bijvoorbeeld. Er zijn belangrijkere dingen dan alleen maar je eigen identiteit. Je ontkomt er niet aan, maar je hoeft het niet te uiten in de vorm van een vlag of uniform of zo. Natuurlijk, mensen zien heus wel dat ik Antilliaanse roots heb, of dat er soms Brabants doorklinkt als ik praat. Maar hé, dit is wie ik ben: Fresku!”
So What’s Next
So What’s Next Jazzfestival Eindhoven is een driedaagse muziekevolutie met grensverleggende concerten van jazz-artiesten van het nieuwe millennium. Het duurt van vrijdag 3 tot en met zondag 5 november.
Op zondag kunnen mensen gratis genieten van de muziek tijdens het stadsprogramma van het festival: Around Town. Onder andere Fifth NRE, Café Wilhelmina en LAB-1 behoren tot de deelnemende podia.
Op vrijdag staat de Club Night op het programma, en op zaterdag de Grand Festivalnight met o.a. dus Fresku. Kijk voor het volledige programma op: