Rob Weekers
Nieuwe expositie in Ton Smits Huis
Een muzikale reis in tekeningen. Zo laat zich de deze week geopende tentoonstelling Geluid in beeld – Beeld in geluid in het Ton Smits Huis in Eindhoven het best samenvatten. De expositie geef een mooi beeld van een kunstenaar die uiteindelijk kreeg wat hem toeviel: internationale waardering als een van de meest talentvolle cartoonisten. Zijn werk is nog altijd krachtig en tijdloos.
EINDHOVEN - Uit de duizenden prenten en tekeningen is een selectie gemaakt. Rode draad: songteksten en muziek, vertaald in beeld. Het levert een alleraardigste expositie op. Echtgenote Lidwien Smits waakt sinds het overlijden van haar man in 1981 over diens artistieke nalatenschap. “Zijn werk is te mooi en te belangrijk om in een laadje te laten liggen.” Reden genoeg om het een plek te geven in een museum, wat in 1983 een feit werd.
Levenswandel
Het Ton Smits Museum is wat je kan noemen ‘klein maar fijn’. Zijn voormalig atelier -onlangs verbouwd en teruggebracht in zijn originele staat. Een korte documentaire toont de levenswandel van de tekenaar, én het succes dat hem te beurt viel. Dat ging niet zonder slag of stoot.
Ton Smits publiceerde eind jaren veertig en begin jaren vijftig van de vorige eeuw in landelijke dagbladen.Toen daar een einde aan kwam, probeerde Smits zijn geluk in de Verenigde Staten, waar cartoons en strips in een aanmerkelijk hoger aanzien stonden dan hier. Het leverde hem uiteindelijk na tientallen afwijzingen publicaties op in The Saturday Evening Post en The New Yorker. Lidwien Smits: “Dat was niet alleen een doorbraak, maar ook een erkenning van zijn talent.” In 1964 won hij, met de cartoonstrip ‘het kuikentje’, de Gouden Palm, de hoogst mogelijke onderscheiding voor een cartoonist.
De cartoons van Ton Smits houden de kijker een spiegel voor, en zetten aan tot reflectie.Ton Smits toont de mens in al haar zwakheden, maar nooit wordt het bitter of hard. “Het menselijk tekort, maar dan met een knipoog”, zegt Lidwien Smits. Het maakt dat zijn werk in de kern tijdloos is. Museummedewerker Juliëtte Aarts vist een tekening uit een map waarop een zakenman is te zien die wordt achtervolgt door een telefoon op pootjes. “De eerste mobiele telefoon, zou je kunnen zeggen. Maar je kan hier net zo makkelijk de vertaalslag maken naar mensen die volledig in de greep zijn van hun smartphone.”
Smits is in al zijn productieve jaren redelijk stijlvast gebleven. Al werd zijn stijl steeds meer minimalistisch. Een klein wolkje was bijvoorbeeld genoeg om een prent in de buitenlucht te situeren. “We betalen hem voornamelijk voor wat hij niet tekent, zeiden die Amerikanen dan gekscherend”, zegt Lidwien Smits. “Daar kon Ton wel om lachen.”
www.tonsmitshuis.nl