‘Eendracht maakt macht, de ziel van PSV’: zo heet het onlanngs verschenen boek over de ontstaansgeschiedenis en de kinderjaren van PSV. (Door Frans van den Nieuwenhof)
EINDHOVEN - In 1895 komt Anton Philips op verzoek van diens vader Frederik naar Eindhoven om de nieuwe Gloeilampenfabriek van zijn oudere broer Gerard te ondersteunen. Hij ontwikkelt zich tot een groot commercieel denker en wordt de man die het bedrijf Philips wereldwijd op de kaart zet. Typerend voor Anton is zijn sterke wil om in alles de beste te willen zijn. De belangrijkste levensles die zijn ouders hem meegeven: altijd onafhankelijk blijven en onophoudelijk naar verbetering streven.
Anton Philips geldt als een groot sportliefhebber. Hij is zelf vooral actief in individuele sporten, zoals tennis, skiën, bergbeklimmen, golf en paardrijden. Ook staat Anton aan de wieg van het Eindhovense voetbal. Hij behoort samen met Gerard in november 1909 tot de eerste donateurs van de nieuw opgerichte club EVV Eindhoven. Anton zorgt er bovendien voor dat de jonge voetballers van EVV Eindhoven hun wedstrijden kunnen spelen op een braakliggend stuk land tegenover zijn woning villa De Laak, die hij in 1907 heeft laten bouwen.
Aanvankelijk mist Anton Philips in Eindhoven de dynamiek van het stadsleven, dat hij gewend was tijdens zijn studietijd in Amsterdam en zijn eerste baan in Londen. Hij voelt zich niet thuis in de ‘ziekmakende eenzaamheid van dit gehucht’, zo schrijft hij later. Anton waant zich afgesneden van de buitenwereld, maar als hij er eenmaal gewend is, wil hij niet meer weg uit Eindhoven. Vanwege de enorme groei van Philips besluit het bedrijf in 1910 vierhonderd nieuwe woningen te gaan bouwen in Strijp. De katholieke kerk is daar fel op tegen. Ze beschuldigt Philips ervan dat het ‘een eigen samenleving wil creëren’, die vooral uit protestanten zal bestaan. Veel Hollandse immigranten kijken aanvankelijk neer op de in hun beleving onderdanige bevolking van de stad, maar al snel wordt Philipsdorp een voorbeeld op het gebied van sociale integratie.
Ruime huizenDe woningen in Philipsdorp zijn de eerste in Strijp die over een goede riolering beschikken en aansluiting krijgen op de gas- en drinkwaterleiding van de stad Eindhoven. De ruime huizen zijn uitstekend ingericht en netjes afgewerkt. De huurprijs loopt uiteen van 2,50 tot 3,50 gulden per week, afhankelijk van de functie die de bewoners ervan bij Philips hebben. Een braakliggend stuk weiland aan de Frederiklaan wordt de plek waar al die nieuwe werknemers en hun gezinnen samenkomen om zich te ontspannen. Aan het einde van 1910 volgt de aanleg van het Philips Sportpark, precies op de plek waar nu nog altijd het stadion staat. In december van dat jaar wordt Philips Elftal opgericht, de voorloper van PSV.
Op zondag 15 januari 1911 speelt Philips Elftal zijn eerste wedstrijd, thuis tegen Hollandia uit Woensel. Als jongen van vijf jaar mag Frits Philips – de enige zoon van Anton - daarbij de aftrap verrichten. Anton Philips is direct een warm pleitbezorger van de nieuwe voetbalclub. Hij stelt zich garant voor de aanschaf van twaalf paar nieuwe voetbalschoenen en laat twaalf shirts bestellen. Ook installeert Philips een bouwkeet die als kleedkamer fungeert. Daarnaast vult hij de tekorten op de begroting aan.
Het duurt even voordat duidelijk is in welk tenue Philips Elftal gaat spelen. Een stemming tijdens een vergadering van de club pakt als volgt uit: geel-zwart (zes stemmen), groen-wit (zeven) en rood-zwart (elf). Het nieuwe shirt wordt wijnrood van kleur en is afgezet met witte biezen. De broek is zwart. PSV blijft deze clubkleuren altijd trouw.
ProblemenDe voetbalclub van Philips komt serieus in de problemen door de staking bij de machinefabriek in december 1911. Aanleiding is de gewenste doorbetaling van zes dagen vakantie per jaar. Gerard Philips laat zijn ongenoegen duidelijk blijken in een brief aan de stakers van wie er velen worden ontslagen. Het aantal leden loopt sterk terug en daarna wordt van Philips Elftal weinig meer vernomen.
In die eerste jaren zijn alle bestuurders van Philips Elftal afkomstig uit andere delen van Nederland. Zij wonen doorgaans in Philipsdorp. Enkelen van hen staan op 31 augustus 1913 ook aan de basis van het ontstaan van Philips’ Sportvereeniging, het huidige PSV.