Stofzuiger kapot? Een printer die ‘t niet meer doet? Een koffiezetapparaat waar niks meer mee te beginnen valt? Een repaircafé biedt in veel gevallen uitkomst. Niet alleen prettig voor de portemonnee, maar ook nog eens goed voor het milieu.
Door Rob Weekers
Weggooien? Mooi niet! Het is het adagium van Repair Café Woensel, dat kapotte spullen een tweede leven wil geven. Het café vindt iedere vrijdag van 14.00 tot 16.00 uur onderdak bij sociëteit Andromeda aan de Firmamentlaan. Tijd om er eens een kijkje te gaan nemen.
Ria van de Water is in haar nopjes. De mannen van het repair café hebben zojuist haar stofzuiger voorzien van een nieuwe stekker. “En nu doet-ie ’t weer!”, zegt Ria met een grote glimlach op haar gezicht. “Toch wel fijn, want met het apparaat op zich is niets mis.” Kosten: € 3,50 voor de stekker, en een vrijwillige bijdrage. “Een paar euro”, laat Ria desgevraagd weten. “Fijn dat het repair café er is.’
Wegwerpmaatschappij
Grondlegger van Repair Café Woensel, dat 11 jaar geleden het licht zag, is Fons Weijts. Naar eigen zeggen een ‘techneut van hier tot ginder’. Na zijn pensionering wilde Fons, van huis uit werktuigbouwkundige, nog graag iets om handen hebben. Het repair café bleek hem op het lijf geschreven. Niet alleen kan de gedreven Eindhovenaar daar zijn passie voor techniek aan de dag leggen, ook wil Fons zich hard maken voor duurzaamheid. De wegwerpmaatschappij stuit hem tegen de borst. “Met een kleine reparatie zorg je ervoor dat spullen niet op de vuilnishoop belanden. Iets zomaar weggooien, nee, daar kan ik niet tegen.”
Het initiatief in Woensel bleek al snel een schot in de roos; inmiddels telt Eindhoven zeven repair cafés. Fons: “Daar ben ik best trots op. In Woensel zijn we bovendien iedere week open. Daarmee zijn we een van de weinigen in het land”. Het recept van het succes? “Ervoor zorgen dat de vrijwilligers het naar de zin hebben”, weet Fons. “Ik ben gezegend met deze club!”
Wafelijzer
Bezoeker Hein Hendricks haalt uit een tas een wafelijzer tevoorschijn. Probleem: “Het apparaat wordt niet warm”. Reparateur/vrijwilliger Frans Scheepers merkt droog op: “Da’s toch wel een vereiste om wafels te maken”. Iets dat Hein volmondig onderstreept. “Het ding is pas een paar jaar oud.” Frans neemt alvast een schroevendraaier ter hand. “We gaan op zoek naar de ingewanden.” Nadat het wafelijzer voor een groot deel is gedemonteerd, pakt Frans wat keukenpapier om eerst wat vet te verwijderen. “Het is te ruiken dat er veel mee is gebakken”, heet het terloops.
Frans heeft al heel wat huishoudelijke apparaten van binnen gezien, en heeft wel een idee wat het euvel van het wafelijzer zou kunnen zijn. “Ik gok op een kapotte thermische beveiliging”, zegt hij. Na wat doormetingen blijkt dat inderdaad het geval. Frans tovert zijn telefoon tevoorschijn om een foto te maken van het onderdeel. “240, 10 ampère”, leest hij af nadat hij de afbeelding heeft uitvergroot. Voor collega-reparateur Henri van Schagen het startsein om eens te grabbelen in de bak waar zich de gewenste onderdelen bevinden. “Een 260 hebben we wel”, zegt hij, “maar dat valt net iets buiten het toonladdertje.”
Een lichte teleurstelling tekent zich af op het gezicht van Hein. “Waar kan ik zo’n onderdeeltje vinden”, vraagt hij. “Toevallig hebben we die in de bestelling zitten. Kom volgende week terug, en we fiksen het”, zegt Frans monter. Normaliter is het de bedoeling dat bezoekers zelf de benodigde onderdelen aanschaffen. “Tenzij we iets op voorraad hebben liggen”, licht Frans toe. “Tot volgende week dan maar”, berust Hein, die overigens zeer te spreken is over het repair café. “Waarom iets weggooien als het nog te repareren is?”
Eigen risico
Fons Weijts neemt deze middag de taken waar bij de incheckbalie, waar bezoekers zich met hun spulletjes kunnen melden. Aan de desk meldt zich Theo van Gameren. Theo heeft twee elektronische weegschalen bij zich, waar een en ander aan mankeert.
“Met die twee schalen kan ik niet zoveel meer”, laat hij weten. “We beginnen met één”, zegt Fons, die een formulier overhandigt aan Theo. Daar staat onder andere op te lezen dat bezoekers die kapotte voorwerpen aanbieden dit op eigen risico doen, en dat voor gebruik van materialen en onderdelen een kleine vergoeding wordt gevraagd. Fons: “Zo houden we de zaak rendabel, en kunnen we zorgen voor nieuwe onderdelen en gereedschap”. Da’s ook wel nodig, want het repair café moet zichzelf bedruipen, en moet het bijvoorbeeld stellen zonder subsidie. Een koffiemolen, die dienst doet als fooienpot, zorgt voor een andere welkome financiële aanvulling.
Airfryer
Iets verderop buigen vrijwilligers Paul Slot en John Kevers zich over een airfryer. Het apparaat “pas 3 jaar oud” behoort Ad Valkenburg toe. Hij heeft zijn hoop gevestigd op de expertise van Paul en John, hoewel hij zelf ook best handig is. “Ik hoop dat het gaat lukken. Een nieuwe kopen is best prijzig, zeg maar gerust een aanslag op mijn portemonnee.”
Paul is optimistisch gestemd, en heeft daar ook alle reden toe: “Twee van de drie apparaten die hier worden aangeboden, krijgen we weer aan de praat”. Dan moet het eerst nog lukken om de airfryer open te schroeven, zo blijkt. John: “Ik erger me er kapot aan dat fabrikanten iets maken, dat nauwelijks open kan, wat een gedoe zeg”. Frans, die inmiddels ook een kijkje is komen nemen, deelt die ergernis, om er aan toe te voegen: "Als reparateur moet je natuurlijk wel de ballen hebben om iets open te maken". Als uiteindelijk het apparaat vakkundig uit elkaar is gehaald, relais zijn getest, condensators zijn doorgemeten, blijkt ook hier de thermische zekering de boosdoener.
Volgens Fons Weijts weten nog te weinig Eindhovenaren de weg naar een repair café te vinden. Dat moet en kan volgens hem beter. Op donderdag 4 april komt een aantal raadsleden bij Repair Café Woensel op bezoek. "Die mogen natuurlijk ook zelf iets laten repareren", zegt Fons. "Het zou mooi zijn als we een kleine steun in de rug krijgen, niet alleen om mensen met een kleine beurs te bereiken, maar ook als het gaat om duurzaamheid. Gemeente pak het op!"