Als jong meisje beweerde ik stellig: ‘Ik een boer? Nooit!’ Dat is natuurlijk het noodlot tarten en zo werd ik jaren later smoorverliefd op een lang, gespierd exemplaar met blonde lokken en helblauwe ogen. Zijn passie voor koeien en het boerenleven was aantrekkelijk. Dusdanig verleidelijk dat ik op een bloedhete zomerdag met mijn mooie jurk en hakjes aan in de tractor stapte om hem te helpen met hooien. In de spiegel bewonderde ik zijn steeds aanspannende spierbundels. Heerlijk hoe hij bezweet en zongebruind de zware balen op de kar smeet. Ik lette niet op het land en reed precies in die ene kuil waarvoor hij mij nog zo gewaarschuwd had. Tientallen balen hooi vielen terug op aarde…
Tekst: Nathalie Schalke | StorytellConcepten
Je kent het beeld. Een schilderachtig erf onder een Hollandse wolkenlucht. Een oude appelboom naast een boerderij met groen-wit geschilderde luiken. Rollebollen in het hooi. Een koe die nieuwsgierig naar je kijkt, een kip die over het erf scharrelt en in de flank wordt ‘aangevallen’ door een pasgeboren kitten. Je zou er zó willen wonen. Het boerenleven spreekt tot de verbeelding — en terecht. Het is puur, ambachtelijk en romantisch.
Maar vergis je niet: boeren zwoegen dag en nacht. Het is prachtig – zeggen boeren zelf – maar ook bikkelen, zo’n 70 uur per week of meer. Vrije dagen en vakantie zijn schaars, want het werk gaat altijd door. Boeren is geen baan, het is een manier van leven.
Leven met de natuur
Magisch is het ontwaken met de geur van vers gemaaid gras. Het lopen over het erf terwijl de zon langzaam over de velden glijdt en speelt met de dauw. Veel mensen dromen van zo’n leven — van ‘terug naar de basis’, dichter bij de natuur, weg van de ratrace. En ja, dat beeld klopt. Maar wat de beelden je niet vertellen: de wekker die om 04.45 uur gaat. De kalfjes die ’s nachts geboren worden. De administratie, de stikstofregels, de facturen. De boer of boerin die pas om 21.00 uur het erf weer op komt, met modder op de jas en stro in het haar.
Het is geen werk, het is een manier van leven. Boeren leven met het land. Als het goed gaat met de koeien, voelen zij zich goed. Als er eentje ziek is, kan de boer daar nachten wakker van liggen. En dat is precies waar die romantiek zit: in de toewijding, de liefde voor het vak. In handen die eelt hebben van het werk, maar zacht zijn voor een pasgeboren lammetje. Boeren houden iets vast wat de rest van ons langzamerhand kwijtraakt — een leven in verbondenheid met de natuur.
Van klompen naar klimaatdata
Vroeger was het boerenleven overzichtelijker. Je werkte met wat je had, kende elk dier bij naam, en wist van je opa hoe het moest. Nu is het een hightech onderneming geworden. Veel boeren werken met sensoren, GPS-gestuurde tractoren, melkrobots en klimaatsoftware. Precisielandbouw is al lang geen toekomstmuziek meer.
Toch is de toekomst onzeker. In 1950 telde Nederland nog zo’n 400.000 boerenbedrijven. Nu zijn dat er minder dan 50.000. Jongeren haken af. Te veel regels, te weinig perspectief. En dat terwijl we ze zo hard nodig hebben. Boeren onderhouden het landschap, zorgen voor biodiversiteit én voor ons dagelijks brood. Letterlijk. Zonder boeren ligt onze voedselvoorziening stil. Toch worden ze vaak neergezet als vervuilers, als obstakels in discussies over klimaat en stikstof. Boeren willen zeker verduurzamen, maar ze moeten wel een bestaan kunnen blijven opbouwen.
Misschien is het tijd dat we de boer weer zien voor wat hij is: hoeder van het land. Producent van ons voedsel. Een mens met passie, trots, kennis en kunde.
Boer zijn
Of het nu gaat om een kleine akkerbouwer in Zeeland of een moderne melkveehouder in Drenthe: boeren werken met hoofd, hart en handen. Het is romantisch, jazeker. Maar het is ook rauw. Echt. En dat maakt het zo mooi in een wereld vol AI en neppigheid.
De volgende keer dat je in de supermarkt je aardappels pakt, je melk in je kar legt of eieren kookt voor je ontbijt: sta even stil bij de mens achter dat product. De man of vrouw die vroeg opstond. Die regen trotseerde. Die leeft voor het land.
Want zonder boeren geen eten. Zo simpel is het.