De schapen van Schaapskooi Heeze zijn getroffen door blauwtong. Toen de Eindhovense Janneke dat hoorde, aarzelde ze geen moment en meldde zich aan als vrijwilliger. “In plaats van heerlijk op de Strabrechtse Heide te grazen, strompelen of liggen de schapen met veel pijn in het stro. We moeten ze helpen, maar komen handen tekort. Daarom: hou je van dieren en wil je echt iets voor ze betekenen? Help ons de zieke schapen te verzorgen!”
Door Dorothée Foole
Tegelijkertijd waarschuwt Janneke dat er van een vrijwilliger wel discipline wordt verlangd. “Aan mensen die zielige schaapjes willen knuffelen, hebben we niets. Er moet echt gewerkt worden. Drie keer per dag moeten de zieke schapen verzorgd worden. Dat doen we iedere keer met 4 personen in een tijdsbestek van twee uur. Dagelijks hebben we dus 12 vrijwilligers nodig.”
Het is belangrijk dat de schapen drinken, maar met een mond vol aften of zweren rondom de lippen kunnen de zieke dieren dit niet meer zelf. “Ze kunnen met hun lippen geen tuitje meer vormen om water naar binnen te zuigen. Daar moeten wij ze dus mee helpen, door water - veelal vermengd met een pijnstiller en druivensuiker - rechtstreeks in hun bek te spuiten.”
Janneke benadrukt nogmaals dat de nood hoog is en ook dat voor sommige schapen hulp te laat komt. “Gisteren is de ram die ik ruim twee weken verzorgd heb in mijn armen gestorven. Dat was heftig, maar ik ben blij dat hij uit zijn lijden is verlost.”
Heftige dagen
Voor herder Riaan van Strijdom en zijn vrouw Trudy zijn het heftige dagen. Sinds drie jaar zijn zij volledig eigenaar van de schaapskudde in Schaapskooi Heeze en verantwoordelijk voor de begrazing van de Strabrechtse Heide.
Riaan (56), oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, kwam in 1991 naar Nederland voor een opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. “In het ziekenhuis in Nijmegen werd ik verliefd op mijn collega Trudy. We trouwden en kregen drie kinderen. De verpleging was niet iets wat ik altijd wilde blijven doen. Ik combineerde mijn werkzaamheden een tijdje met een horecabedrijfje totdat ik op de radio een oproep hoorde voor de opleiding tot schaapherder.”
Riaan volgde de 2-jarige opleiding en heeft inmiddels een eigen bedrijf met acht herders in dienst en een kudde van 1.400 schapen die op de Strabrechtse heide grazen.
Steekvliegje
Dat de schapen nu door blauwtong getroffen zijn, is pure pech en een financiële strop. “Een klein steekvliegje, de zogeheten knut, veroorzaakt de ziekte”, legt Trudy uit. “De eerste verschijnselen zijn hoefontstekingen waardoor de schapen ongemakkelijk lopen. Ze dansen dan als het ware of grazen op hun knieën.” Ook snot aan hun neus en zweren rondom de mond zijn tekenen van blauwtong.
“Op 16 juli hebben we voor het eerst deze ziekte bij onze schapen gemeld. Inmiddels zijn ruim 60 schapen overleden en staan er zo’n 70 op stal. Dit aantal verandert iedere dag, want op de heide treffen de herders dagelijks dode of zieke schapen aan.”
De schapen van Riaan zijn niet gevaccineerd tegen blauwtong. “Begin juli zijn ze wel ingeënt tegen Q-koorts. Tien dagen later zouden ze voor blauwtong worden gevaccineerd. Helaas had de ziekte al toegeslagen. De vaccins liggen nog steeds in de koelkast!”
Tijd en handen tekort
Om de schapen zo goed mogelijk te verzorgen, zijn de herder en zijn vrouw volledig aangewezen op vrijwilligers. Riaan is overdag veelal als herder actief op de heide en Trudy heeft een fulltime baan in de verslavingszorg. Hun spaarzame vrije tijd besteden ze aan het wel en wee van hun dieren.
Trudy: “Wij komen letterlijk tijd en handen tekort en kunnen dit echt niet alleen behappen. Momenteel hebben zich zo’n 40 vrijwilligers gemeld. Dat vinden we hartverwarmend. Willen we het echter voor iedereen haalbaar maken om de werkzaamheden te continueren, dan zouden we over het dubbele aantal moeten beschikken. Vrijwilligers bepalen zelf op welke dag en welke twee uren zij ons helpen”.
Janneke helpt de herder al enkele dagen per week. “Ik heb als hobby schapen drijven met mijn bordercollie. Ik heb ook al eens met een van de kuddes op de Strabrechtse Heide mogen werken. Vandaar dat ik erg betrokken ben.”
Ook haar vriendin Femke heeft zich het leed van de dieren aangetrokken. “Ik heb eigenlijk niets bijzonders met schapen. Ik hou wel van dieren en Janneke vertelde me over de ellende in deze stal. Vandaar dat ik me heb aangemeld. Het is vandaag mijn eerste dag, maar ik ga hiermee door. Het is nodig, echt waar!”
Vrijwilligers kunnen zich aanmelden via: info@strijdomlandschapsbeheer.nl (met vermelding van telefoonnummer). Om de herder financieel te steunen, zie: