‘Eendracht maakt macht, de ziel van PSV’: zo heet het onlangs verschenen boek over de ontstaansgeschiedenis en de kinderjaren van PSV. Groot Eindhoven geeft in samenwerking met PSV zeven exemplaren weg... maar nu nog niet! Lees mee en beantwoord de prijsvraag volgende week. (Door Frans van den Nieuwenhof)
EINDHOVEN - Eind augustus 1913 herdenkt heel Nederland honderd jaar onafhankelijkheid van de Franse overheersing door Napoleon. De gemeente Eindhoven kan het geplande festijn niet betalen. Daarop besluit Philips Vereeniging de Onafhankelijkheidsfeesten zelf te gaan organiseren op het sportpark aan de Frederiklaan. Sport wordt het centrale thema en de leiding is in handen van topmensen binnen Philips. Honderden jonge mannen en vrouwen doen actief mee aan de openluchtspelen. Daar komen meer dan tienduizend belangstellenden op af. Het feest zorgt voor verbroedering binnen de totale Eindhovense gemeenschap.
Anton Philips: “Beoefening van sport staalt het lichaam en houdt de geest levendig; sport leert snel beslissen en kweekt een goede geest van samenwerking. Een sportieve geest in fabriek en kantoor is van grote waarde voor elk bedrijf.” In 1912 is de Philips Vereeniging ontstaan. Deze gaat zich inzetten voor meer ontspanning buiten de werktijden. Een jaar eerder zijn al de Philips Harmonie en het Philips Mannenkoor opgericht. De eerste tak van sport is de gymnastiek- en turnclub, waarvan Gerard Eric Bouwmeester de voorzitter is. Philips Vereeniging heeft een zeer grote invloed op de sociaal-culturele ontwikkeling van Eindhoven.
Tijdens de Onafhankelijkheidsfeesten wordt Gerard Philips benoemd tot uit officier in de Orde van Oranje-Nassau. Namens de organisatie spreekt Gerard Eric Bouwmeester de hoop uit te komen tot ‘blijvende atletiekbeoefening.’ Van voetbal is tijdens de feesten nog geen sprake. Op zondag 31 augustus 1913 belegt Bouwmeester in zijn huis aan de Vrijstraat 20 in Eindhoven een vergadering die leidt tot de oprichting van Philips’ Sportvereeniging. De pers omschrijft Bouwmeester als ‘de ontwerper en de ziel der sportafdeling.’
De dagbladen besteden uitgebreid aandacht aan de Onafhankelijkheidsfeesten. De Meierijsche Courant schrijft: ‘Het sportterrein was mooi versierd met een erepoort, sparrengroen en bloemen, terwijl er overal vlaggen wapperden.’ Philips stelt maar liefst 150 mooie prijzen beschikbaar voor de deelnemers aan de wedstrijden. Om het voetbal te promoten organiseert de nieuwe vereniging op 1 juni 1914 voor het eerst een voetbalwedstrijd op het eigen sportpark. Deze gaat tussen Willem II uit Tilburg en Grimsby Rovers. Het is de eerste keer dat een club uit Engeland een wedstrijd in Eindhoven speelt.
Aan het begin van het seizoen 1914-1915 breekt de WOI uit. Philips Sportvereeniging moet zich daardoor beperken tot het spelen van vriendschappelijke wedstrijden. Tegenstanders zijn vaak teams van militairen, die in de omgeving van Eindhoven zijn gelegerd. Op die manier biedt Philips de soldaten ontspanning. Het sociale gezicht van het bedrijf komt verder tot uiting door de opvang van vluchtelingen uit België, van wie er 80.000 tijdelijk onderdak vinden in Eindhoven. De opvang van de vluchtelingen is in handen van de gemeentelijke afdeling van het Rode Kruis, waarvan Anna de Jongh de voorzitter is.
De vrouw van Anton Philips zal die rol bekleden van 1914 tot 1936. In totaal telt Nederland tijdens de WOI een miljoen vluchtelingen, die hier een veilig heenkomen zoeken.In 1914 koopt Anton Philips een groot landgoed van ruim 400 hectare aan de Oirschotsedijk. Op dit stuk grond wordt twintig jaar later landhuis De Wielewaal gebouwd, waar zijn zoon Frits zich zal vestigen. Ook worden het Philips-De Jongh wandelpark, de Philips Fruittuin en tal van sportterreinen aangelegd. Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat ook het sportcomplex De Herdgang, dat vanaf de vroege jaren tachtig de trainingsaccommodatie van PSV-voetbal wordt.
Op de plek waar nu eetcafé De Verlenging is gevestigd, verrijst op zondag 6 februari 1916 het eerste clubgebouw van Philips Sportvereeniging. De kosten daarvan bedragen 400 gulden en komen voor rekening van het bedrijf, dat het cadeau schenkt vanwege zijn 25-jarige bestaan. In zijn speech zegt voorzitter Jan-Willem Hofkes: “Heeren Philips, gij doet zeer veel voor het lichamelijke welzijn van uw personeel, wij gevoelen en erkennen daarom met warme dankbaarheid de eerbied die wij aan U verschuldigd zijn.”