14 februari… de dag die bij velen al rood omcirkeld in de agenda staat.

De kalverliefde van de ‘brugsmurf’ die hopelijk tot volle bloei komt na een eerste kaartje waarop schoorvoetend van verliefdheid wordt gesproken.

De man die na meer dan dertig jaar huwelijk zijn vrouw weer eens romantisch op een voetstuk plaatst.

Maar ook zij die tegen haar beste vriendin wil zeggen: Jouw vriendschap maakt mijn leven waardevoller!

Het is dé dag waarop mensen hun liefde – in alle mogelijke vormen en soms anoniem – naar elkaar toe uitspreken.

Will you be my Valentine?

Geschiedenis

Van toen…

Valentijnsdag heeft een fascinerende en mysterieuze oorsprong, die zowel romantische als historische elementen bevat. De dag is vernoemd naar de heilige Valentinus; alhoewel er verschillende legendes over hem bestaan wat de oorsprong mogelijk onduidelijk maakt.

Niettemin de populairste vermoedelijk die in zijn rol als priester, in de derde eeuw na Christus levend te Rome. Keizer Claudius II had verboden dat soldaten zouden trouwen, omdat hij geloofde dat ongehuwde mannen betere strijders waren. Valentinus – die in het geheim huwelijken uitvoerde – werd betrapt en gevangen genomen. Tijdens zijn gevangenschap zou hij zijn geliefde, de dochter van de gevangenisbewaarder, hebben leren kennen en haar een brief hebben gestuurd; ondertekend met ‘Van je Valentijn’. Hij werd uiteindelijk geëxecuteerd op 14 februari… en sindsdien wordt hij beschouwd als de patroonheilige van de liefde.

Naast dit verhaal zijn er ook verschillende oude Romeinse tradities die mogelijk invloed hebben gehad op de viering van Valentijnsdag. Wat te denken van het Lupercalia-festival, dat half februari plaatsvond en de vruchtbaarheid en liefde vierde. Het was een tijd van feest en spel, waarin jonge mannen en vrouwen gekoppeld werden door het trekken van namen uit een urn.

Valentijnsdag, zoals wij het nu kennen, werd pas in de 14e eeuw populair in Engeland en Frankrijk, waar het werd geassocieerd met romantische liefde, mogelijk geïnspireerd door de poëzie van Geoffrey Chaucer. Het idee van het uitwisselen van kaarten en geschenken ontstond verder in de 18e en 19e eeuw, en uiteindelijk werd 14 februari de dag om geliefden wereldwijd te eren.

Wat begon als een religieuze en folkloristische traditie is dus geëvolueerd naar de wereldwijde viering van liefde en vriendschap die we vandaag de dag kennen!

… Naar nu

In de Verenigde Staten is men – uit commercieel oogpunt – begonnen met de nadruk van anonieme liefde te verleggen naar liefde. In Nederland en België is Valentijnsdag in vrij korte tijd, sinds midden jaren 90 van de vorige eeuw, een groot commercieel succes geworden: cadeauwinkels, boekwinkels, lingeriewinkels, bloemenwinkels, maar ook restaurants et cetera profiteren hiervan. Om nog maar te zwijgen van alle kaarten die worden verstuurd.

In 2007 deed 35 procent van de Nederlanders iets aan Valentijnsdag. In 2011 was dat gedaald tot 29 procent en in 2012 tot 24 procent. In 2015 daalde het verder naar 21 procent.

Eind jaren 2010 lijkt Valentijnsdag – zeker in ons land – weer aan populariteit te winnen. Zo werd Valentijnsdag in 2019 door 29% van de Nederlanders gevierd en onder millennials zelfs door 40%. Door de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende lockdown zagen wenskaartenshops in 2021 het aantal valentijnskaarten verdriedubbelen ten opzichte van het voorgaande jaar. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat de valentijnskaart ook steeds vaker naar familie wordt gestuurd. Uit een peiling blijkt dat bijna een op de drie wenskaarten ter attentie van ouders of schoonouders wordt gestuurd. Overigens blijkt de feestdag vooral door vrouwen gevierd te worden: 84% van de valentijnskaart-verstuurders is vrouwelijk.

Dus mannen… aan de slag! 14 februari draait het om de liefde… en die mag – lees: moet – gevierd worden.