Rob Weekers

In Eindhoven wonen naar schatting 15.500 nazaten van tot slaaf gemaakten uit Suriname, Curacaou, Aruba, St, Maarten en andere Afrikaanse diaspora. Comité 30 juni 1 juli Eindhoven is opgericht om hun belangen in Eindhoven te behartigen. Vrijdag en zaterdag wordt voor het eerst in Eindhoven grootschalig stilgestaan bij 150/160 jaar afschaffing van de slavernij.

EINDHOVEN - Het Comité is ervan overtuigd dat dat bewustwording over- en erkenning van deze geschiedenis onontbeerlijk is voor het heden en de toekomst van de stad. “Alleen in een stad waarin iedereen gezien en gehoord wordt, kun je een daadwerkelijk inclusieve samenleving bouwen”, zo is de gedachte.

Het stilstaan bij de data 30 juni en 1 juli is nauw verwant aan 4 en 5 mei; het zijn data om na te denken over de betekenis van de geschiedenis voor onze (mede) menselijkheid en wat ervoor nodig is om in vrijheid samen te kunnen leven.

Een van de thema’s die vandaag de dag nog steeds opgeld doen is: hoe werkt de geschiedenis van de slavernij nog door in de huidige maatschappij? Volgens comité-voorzitter Saïda Vianen is die invloed nog steeds merkbaar. “Neem nu de toeslagenaffaire. Daar werd gebruik gemaakt van algoritmes, die onder andere waren gebaseerd op afkomst van mensen. Dan hebben we het dus over aannames die leiden tot discriminatie en racisme.”

Onderwijs

Vianen ziet hierin wel degelijk een verband met het (slavernij)verleden. “Alles heeft zo zijn eigen dynamiek, dat geldt ook voor de manier waarop wij kijken naar de geschiedenis van ons land. Neem bijvoorbeeld het onderwijs. Lange tijd werd er marginaal aandacht besteed aan de slavernij als het ging om de Gouden Eeuw. Terwijl juist het kapitaal dat mede dankzij de slavenhandel werd verkregen voor een groot deel Nederland heeft gemaakt tot wat het nu is. Zonder slavernij had Nederland er anders uitgezien. Als we de keuze maken om met elkaar te willen samenleven, is het een goede zaak om elkaars geschiedenis te kennen en te begrijpen, een soort van collectief bewustzijn, onderstreept Vianen. “Onwetendheid is een valkuil.”

Dialoog

Het Comité wil zich onder andere inzetten voor het faciliteren van een maatschappelijke dialoog over de relevantie van de geschiedenis van de slavernij voor de hedendaagse samenleving en het bespreken van oplossingen voor de problemen die voortkomen uit deze geschiedenis. Te denken valt aan lezingen, schoolprojecten, en workshops. Het gesprek en de dialoog aangaan, zijn hierin belangrijk, zo is het uitgangspunt.

Vianen: “In Amsterdam kent de viering een landelijk karakter. Wij willen juist op lokaal niveau gesprekken aangaan. Wat speelt er hier in Eindhoven? Uiteindelijk is het een kwestie van maatwerk.”

Vianen ziet wel degelijk dat onderwijs, voorlichting en gesprekken mensen dichter bij elkaar kunnen brengen. “Het slavernijverleden is een zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Voor veel nazaten van tot slaafgemaakten is het belangrijk dat het verhaal van hun voorouders wordt verteld én wordt gehoord. Dat draagt bij aan verbondenheid en een gelijkwaardige samenleving. En ja, dat is van groot belang als we samen met elkaar willen leven, samen deel uit maken van de maatschappij. Het zijn processen, en daar zitten we nu midden in.”

Kranslegging

Op vrijdag 30 juni wordt de afschaffing van de slavernij herdacht in de tuin achter het stadhuis, uitkijkend op de Dommel. Met verschillende ceremoniële handelingen en speeches, waaronder een kranslegging en een minuut stilte worden de tot slaaf gemaakten herdacht en geëerd. Na de herdenkingsceremonie is er in het Parktheater een vervolgprogramma.

Zaterdag 1 juli wordt op het Stadhuisplein de afschaffing van de gevierd, met een hele dag aan activiteiten die in het teken staan van ‘heritage’ en cultuur. Er is muziek, storytelling, dans, comedy, kleding, een braderie met eten en drinken, en activiteiten voor kinderen. Op twee podia wordt met verhalen, liederen en dans de oral history ten gehore gebracht die van generatie op generatie is overgeleverd. Op de Markt kan iedereen de waren en diensten aanbieden die daarmee een connectie hebben. “Want we herdenken en vieren graag met de hele gemeenschap. En met een grote glimlach: we leven samen, vieren samen en eten samen”, zo is de gedachte.

‘Juist op lokaal niveau gesprekken aangaan’