Te Laren, in het Rosa Spierhuis, overleed op 14 mei 2020 kunstenaar Piet Smissaert. De korte necrologie bij zijn heengaan, door Rob Schoonen in het Eindhovens Dagblad, zette bij mij de sluizen van herinnering open. (Geschreven door beeldend kunstenaar Jack van Hoek (1943), geboren en woonachtig in Eindhoven)

INGEZONDEN - Het zijn herinneringen aan overleden kunstenaars die in dit artikel worden genoemd en met welke Piet omgang had en die ik in mijn jeugd heb opgezocht. Allereerst kunstschilder Jef van Turnhout, of Rock Turne, zoals hij zich als dichter noemde. Met dertien jaar betrad ik schroomvalling zijn atelier in Tongelre. De tuin was overwoekerd en binnen was het schemerdonker een tikkeltje geheimzinnig. Na weinig woorden maar met restjes olieverf van zijn palet, uitgesmeerd op een krant, ging ik zielsgelukkig naar huis en maakte er eigen werk mee. Jef werd 51 jaar.

Schilder Kees Bol woonde niet ver van hem vandaan. Héél zijn huis hing vol schilderijen. In zijn atelier, vrij in de tuin, resideerde de meester. Daar ben ik nooit binnen geweest. Mocht niet van zijn vrouw. Bovendien rustte Kees daar, doodsbang voor een hartkwaal want had vaak pijn in zijn linkerbovenarm.

Hij was vol lof over mijn schilderij: een beregend raam uitkijkend op een straat. Ik mocht met hem mee naar de academie in de Rechtestraat. Kees kon gloedvol vertellen en bij een betoog over de ingewikkelde vorm van oren ‘roerde’ hij ter verduidelijking met de punt van zijn penseel in mijn oor. Hij werd 93 jaar oud.

Poort van KleefAangesloten bij een dichtersclubje tekende ik ook portretjes in de Poort van Kleef, aan de Markt. In plaats van geld verdiende ik er bier mee. Als de dichter Frans Babylon dronken werd, was ik bang van hem en verliet ik het café. Na mijn afstuderen maakte ik kennis met Ton Smits, de wereldberoemde cartoonist uit Stratum. In zijn witte werkjas deed Ton open en in mijn beleving stond ik voor een reus van een kerel. We lagen elkaar meteen. Zijn hele huis hing tot in de wc, vol kleurrijke schilderijen. Ton toonde zich nieuwsgierig en vond dat ik beter schilderde dan hij. Wat hebben we tot diep in de nacht gelachen, gerookt en wijn gedronken.

Ik was getuige van de finishing touch betreffende zijn in 1964 bekroonde cartoon over een kuiken dat terug kruipt in zijn eierschaal en was criticaster bij de totstandkoming van de cartoon waarvan ik het laatste plaatje van de strip niet goed vond, waarna hij in zijn atelier verdween. Drie sigaretten later kwam hij met een verbeterde versie tevoorschijn. Naar dat plaatje is het beeld gemaakt dat nu in ‘zijn’ park voor het huis staat. Mijn werk mocht ik bij Ton opslaan omdat ik vaak van kamer naar kamer verhuisde. Ton werd 60 jaar.

SmissaertPiet Smissaert was niet alleen een uitmuntende schilder en goochelaar, hij schreef ook gedichten die hij tijdens literaire middagen, die ik mocht presenteren, voordroeg. Ook schreef hij gedichten voor ons blaadje dat op een dergelijke middag circuleerde. Piet was niet snel tevreden over zijn schrijfwerk en vaak belde hij me, ook ’s nachts, om te zeggen dat ik een bepaald woord moest wijzigen en een dag later hoefde het toch weer niet.

En ik maar braaf meedenken, voors en tegens afstrepend. En dan herinner ik me het eeuwige gezeul met zijn schilderijen! Van de ene plek naar de andere. Ik vond ze prachtig, dat wel, maar om ze bij elk bezoek te verplaatsen werd me vaak te gortig. Zijn kookkunst en scheutig zijn met wijn maakte veel goed. In huis was het, zomer en winter, bloedheet.

‘Tegen mijn reuma’ beweerde Piet, maar waar had deze hypochonder géén last van? Zijn woonkamer was bezaaid met pillen. Hij heeft voor me geposeerd. Zijn expressieve kop met wild wit haar was moeilijk te treffen, temeer omdat de uitdrukking in zijn gezicht regelmatig wisselde van emotie. Toen kreeg hij een beroerte, hij had zelf nog zijn huisarts gebeld. Ik stond huilend aan zijn ziekbed.

Hij wilde dood. Wat opgeknapt, verhuisde hij naar Dommelhoef. Van daar zorgde zijn familie voor een plaats in het Rosa Spierhuis in Laren waar hij tegenover zijn kamer de beschikking had over een ruim atelier waar hij door ging op zijn thema, het door hem zelf bedachte Ozonisme. Nu veelal klein werk op papier. Piet werd 90. De vrienden van toen raken op.